سایه‌بان برای اولین بار در تمدن مصر باستان و سوریه استفاده شد است.
اولین بار از سایه‌بان با نام «حصیرهای بافته» یاد می‌کردند و برای مغازه‌ها و خانه‌ها از آن استفاده می‌کردند.
ایران سرزمینی با سابقه تاریخی و فرهنگی و آیین های مختلف است که در پهنه وسیعی واقع شده و قرارگیری در پهنه ای از عرض های جغرافیایی متفاوت او را به داشتن تنوع بوم و اقلیم واداشته است.
در یک نقطه خاص که دارای آب و هوای ویژه ای می باشد، نحوه برخورد انسان و ساخته های دست او اهمیت می یابید.
از جمله این موارد، (محل زندگی او مسکن و ارتباط با محیط بیرون می باشد که تهدید هایی از قبال این ارتباط، محیط زندگی او را هدف قرار می دهد.) این تهدید ها نیز تابش شدید خورشید و گرما را شامل می شود.
یکی از سایه‌بان‌های مهم در جهان باستان یک سازهٔ بزرگ بود که سایهٔ وسیعی ایجاد می‌کرد و قابلیت جمع شدن هم داشت و بالای قسمت‌هایی که به منظور نشستن تعبیه شده بود قرار داشت (در روم باستان ) این سیستم که از پارچه‌های کتان با قابلیت ایجاد سایه، چهارچوب‌های الواری، بندگاه‌ها و ریسمان‌های آهنی ساخته شده به راحتی می‌توانست روی یک سوم میدان مسابقه و محل‌های استقرار سایه ایجاد کند. یک سوم دیگر توسط دیوارهای بلندی که در اطراف آن قرارداشت، سایه افکنی میشد و در نتیجه بیشتر محل‌های نشستن، در بعد از ظهر سایه داشتند. اعتقاد بر این است که در ساخت بادبان مهارت داشتند .
سایه‌بان‌هایی که قابلیت جمع شدن دارند به مالکان اجازه می‌دهند که شرایط هوای اطراف را آنطور که خود می‌خواهند تنظیم کنند. وقتی رگبارهای شدید یا تابش آفتاب شدید، رخ میدهد با استفاده از سیستم اتوماتیک خانگی ، سایه‌بان را باز میکنند و حفاظی در مقابل موارد مذکور ایجاد میکنند. اندازه‌گیری‌هایی که در آزمایشگاه انجام شد نشان میدهد که هوای زیر سایه‌بان می‌تواند تا ۲۰ درجه خنک تر باشد. از آنجا که سایه‌بان باعث میشود که نور آفتاب به پنجره‌ها و درب‌های شیشه ای کشویی وارد نشود، آنها می‌توانند دمای داخل را نیز خنک تر نگه دارند که باعث کاهش هزینه‌های تهویه هوا میشود. آنها باعث میشوند که رنگ قالی‌ها و لوازم خانگی در اثر قرار گرفتن در زیر نور آفتاب از بین نرود. سایه‌بان همچنین حفاظی ایجاد میکند تا کودکان و حیوانات اهلی منزلی ، در آنجا بازی کنند و از نور مستقیم خورشید در امان باشند.
برخی از سایه‌بان‌های امروزی، از قابلیت‌هایی استفاده میکنند که می‌تواند باعث بهبود کارکرد آن شود و آن را تبدیل به یک وسیلهٔ چندمنظوره کند و استفاده از بالکن نزدیک ساختمان را بهبود میدهد. افزودن اتاق‌های شیشه ای، می‌تواند سایه‌بان را به اتاقی بدون حشره در خارج از ساختمان تبدیل کند و شیشه‌های کناری می‌تواند از باد و مه که در زیر سایه‌بان وجود دارد جلوگیری کند و نوری که در حیاط وجود دارد، شب‌های لذت‌بخشی را برای مشتری ما در سایبان وارش به ارمقان میاریم.
همچنین از سایه‌بان میتوان در تابستان برای پوشاندن کولر ها استفاده کرد.
با مراجعه به تاریخچه سایبان ها متوجه می شویم که این سایبان ها دارای معایبی نیز بودند که به بررسی آن می پردازیم :
-
جمع شدن پارچه ها در قسمت بالای سر در ساختمان موجب قرار گرفتن پارچه در معرض نور خورشید و هوا قرار می گیرد که در نتیجه سبب فرسودگی و پوسیده شدن پارچه می شود.
-
اگر سایبان ها به درستی و با اندازه مناسب برای محل مورد استفاده تعبیه نمی شد، بخشی از درب یا پنجره را نیز پوشش می داد و جلوی دید را می گرفت.
-
اگر سایبان ها به طور کامل لوله نمی شد و نیمه کاره رها می شد، باعث زشتی خیابان ها و کوچه های شهر می شد و منظره ی نامنظمی را ایجاد می کرد.
مزایای سایبان های اولیه تولیدی سایبان وارش
و همین طور با جستجو در تاریخچه سایبان ها متوجه می شویم که این طراحی های ساده و ابتدایی برای افراد آن دوره مزایایی داشته که در ادامه با آن آشنا می شویم :
-
قابلیت جمع شدن سایبان موجب کنترل تنظیم شرایط آب و هوایی منطقه برای مالکان می شود. در برابر وزش باد شدید و یا آفتاب مستقیم با استفاده از سیستم تعبیه شده آن را باز یا بسته می کنند.
-
نصب سایبان باعث میشد تا نور خورشید به داخل فضا نتابد و هوای محیط را گرم نکند.
-
خنکی دمای هوای محیط داخل باعث کاهش هزینه های لازم برای تهویه هوا نیز می شد.
-
سایبان ها از قرار گرفتن فرش ها و قالیچه ها و وسایل خانگی در معرض نور خورشید جلوگیری می کردند.
-
سایبان ها فضایی را ایجاد می کردند تا کودکان و حیوانات اهلی در آنجا بازی کنند و از قرارگرفتن در معرض نور خورشید در امان باشند.
در این مقاله با تاریخچه سایبان آشنا شدیم و سایبان ها از ابتدای طراحی تا کنون چه تغییراتی گسترده ای داشتند و معایب آن ها به مرور کمتر شده و کارایی و زیبایی آن ها بیشتر شده است و همچنین تنوع و تکنولوژی در نوع و رنگ سایبان ها به مرور افزایش داشته و به روز رسانی شده است.
سایبان های امروزی قابلیت های چند منظوره دارند و در عملکرد و انتخاب جنس مواد به خوبی قابل انتخاب است.
